PHP (مخفف Hypertext Preprocessor) یک زبان برنامه‌نویسی سمت سرور است که به شما این امکان را می‌دهد تا وب‌سایت‌های پویا و تعاملی را بسازید. PHP اغلب برای پردازش داده‌ها، ارتباط با پایگاه داده، تولید محتوا به صورت پویا و ایجاد صفحات وب استفاده می‌شود. این زبان برنامه‌نویسی به خوبی با HTML ترکیب می‌شود و با روش جداکردن کدهای PHP از کدهای HTML، این دو زبان را در کنار هم استفاده می‌کنند. در این مقاله به بررسی syntax زبان PHP پرداخته و علاوه بر معرفی آن، پیاده سازی با ذکر چندین مثال را انجام خواهیم داد. همچنین پیشنهاد می‌کنیم آموزش معرفی PHP را نیز مطالعه نمایید.
محیط توسعه PHP
قبل از شروع به نوشتن کدهای PHP، نیاز به تنظیم یک محیط توسعه دارید. برای این منظور، شما به یک وب‌سرور (مانند Apache یا Nginx) و یک پایگاه داده (مانند MySQL یا MariaDB) نیاز دارید. همچنین، شما باید PHP را از وبسایت رسمی PHP (php.net) دانلود کرده و بر روی سرور خود نصب کنید. بسیاری از توزیع‌های لینوکس نیز PHP را به همراه با وب‌سرور و پایگاه داده به صورت پیش‌فرض نصب می‌کنند.
پس از نصب PHP، شما می‌توانید تنظیمات مربوط به آن را در فایل php.ini تغییر دهید. این فایل حاوی تنظیماتی مانند حداکثر حجم فایل‌های آپلودی، تنظیمات امنیتی و تعداد ماژول‌های فعال است. توصیه می‌شود که به دقت تنظیمات این فایل را مورد بررسی و تغییر قرار دهید تا PHP به درستی کار کند.
ایجاد یک برنامه PHP اولیه
حالا که محیط توسعه را تنظیم کردیم، بیایید یک برنامه PHP ساده ایجاد کنیم چراکه بهترین روش یادگیری syntax زبان PHP، نوشتن مثالهای فراوان است. برای این منظور، ایجاد یک فایل با پسوند “.php” در دایرکتوری مورد نظر شما است. به عنوان مثال، فایل را “index.php” نامگذاری کنید. سپس از یک ویرایشگر متنی (مانند Notepad++ یا Visual Studio Code) برای ویرایش این فایل استفاده کنید.
حالا می‌توانیم با نوشتن کدهای PHP آغاز کنیم. بیایید یک کد ساده بنویسیم که یک پیام ساده را در مرورگر نمایش دهد. این کد به شما نحوه نوشتن و اجرای کدهای PHP را نشان می‌دهد:
<?php
echo "سلام، این یک پیام از PHP است!";
?>
در این کد، ما از تگ‌های PHP (<?php و ?>) برای تعیین قسمت‌هایی از کد PHP استفاده می‌کنیم. تمام کد PHP بین این تگ‌ها قرار دارد. در این مثال، با دستور echo پیام “سلام، این یک پیام از PHP است!” را در مرورگر نمایش می‌دهیم.
حالا ذخیره کنید و فایل “index.php” را در مرورگر خود باز کنید. شما باید پیام “سلام، این یک پیام از PHP است!” را در مرورگر ببینید.
تگ‌های PHP
در PHP، ما از تگ‌های خاصی برای نمایش قسمت‌های کد PHP در میان کدهای HTML استفاده می‌کنیم. دو تگ اصلی برای ایجاد این قسمت‌ها عبارتند از:
<?php ... ?>: این تگ‌ها برای تعریف و اجرای کد PHP استفاده می‌شوند. کد PHP باید بین این تگ‌ها قرار گیرد. برای مثال:
<?php
// کد PHP در اینجا
?>
<?= ... ?>: این تگ‌ها برای نمایش مقدار یک عبارت PHP در میان کدهای HTML استفاده می‌شوند. به عبارت ساده‌تر، آنها معادل دستورechoهستند. برای مثال:
<?= "این یک متن از PHP است."; ?>
متغیرها در PHP
یکی از مفاهیم پایه در PHP استفاده از متغیرها است. متغیرها برای ذخیره اطلاعات مانند اعداد، متون و مقادیر دیگر به کار می‌روند. برای تعریف یک متغیر در PHP، از علامت دلار ($) و نام متغیر استفاده می‌شود. به عنوان مثال:
$first_name = "علی";
$age = 30;
در مثال بالا، متغیر $first_name مقدار “علی” را نگه می‌دارد و متغیر $age عدد 30 را نگه می‌دارد.
نمایش متغیرها
برای نمایش متغیرها در کد PHP، شما می‌توانید از دستور echo یا تگ <?= ... ?> استفاده کنید. به عنوان مثال:
$first_name = "علی";
$age = 30;
echo "نام: " . $first_name;
echo "سن: " . $age;
// یا از تگ <?= ... ?> استفاده کنید:
<?= $first_name ?>
<?= $age ?>
نتایج نمایش متغیرها در مرورگر به صورت زیر خواهد بود:
نام: علی
سن: 30
نوع داده‌ها در PHP
در PHP، متغیرها می‌توانند انواع داده‌های مختلفی داشته باشند. برخی از نوع‌های داده‌ای معمول در PHP عبارتند از:
- رشته (String): برای ذخیره و نمایش متون مانند نام و نام‌خانوادگی.
- عدد (Integer): برای نگه‌داری اعداد صحیح مانند سن یا تعداد.
- عدد ممیز شناور (Float): برای نگه‌داری اعداد ممیز شناور مانند قیمت‌ها.
- بولین (Boolean): برای نگه‌داری مقادیر درست یا غلط برای عبارت‌های شرطی.
- آرایه (Array): برای ذخیره مجموعه‌هایی از اطلاعات.
- شیء (Object): برای ایجاد شیء‌های کاستوم شده با ویژگی‌ها و رفتارهای مشخص.
برای انتخاب و استفاده از نوع داده مناسب برای متغیرهای خود، باید نوع داده‌ای مورد نظر را به متغیر اختصاص دهید. به عنوان مثال:
$name = "علی"; // یک رشته
$age = 30; // یک عدد صحیح
$price = 19.99; // یک عدد ممیز شناور
$is_valid = true; // یک بولین
$colors = array("قرمز", "زرد", "سبز"); // یک آرایه
عملگرها در PHP
در PHP، می‌توانید از عملگرهای مختلف برای انجام عملیات مختلف روی متغیرها استفاده کنید. عملگرها برای جمع، تفریق، ضرب و تقسیم اعداد، ادغام رشته‌ها، مقایسه مقادیر و انجام عملیات منطقی (مانند AND و OR) مورد استفاده قرار می‌گیرند. برخی از عملگرهای معمول در PHP عبارتند از:
+(جمع)-(تفریق)*(ضرب)/(تقسیم).(ادغام رشته‌ها)==(برابری)!=(نابرابری)<(کوچکتر از)>(بزرگتر از)<=(کوچکتر مساوی)>=(بزرگتر مساوی)&&(AND منطقی)||(OR منطقی)
به عنوان مثال:
$num1 = 10;
$num2 = 5;
$sum = $num1 + $num2; // $sum حاوی 15 خواهد بود
$is_equal = $num1 == $num2; // $is_equal حاوی false خواهد بود
دستورات شرطی در PHP
در PHP، می‌توانید از دستورات شرطی استفاده کنید تا تصمیم‌گیری‌های مختلف را در کد خود اعمال کنید. دستورات شرطی بر اساس ارزیابی مقدار‌ها و مقایسه آنها کار می‌کنند. برخی از دستورات شرطی اصلی در PHP عبارتند از:
دستور if:
دستور if برای انجام عملیات در صورتی که یک شرط خاص برقرار باشد، استفاده می‌شود. به عنوان مثال:
$age = 25;
if ($age < 18) {
echo "شما در رای‌گیری نمی‌توانید شرکت کنید.";
} else {
echo "شما می‌توانید در رای‌گیری شرکت کنید.";
}
در این مثال، اگر سن کاربر کمتر از 18 سال باشد، پیام “شما نمی‌توانید در رای گیری شرکت کنید.” نمایش داده می‌شود. در غیر این صورت، پیام “شما می‌توانید در رای‌گیری شرکت کنید.” نمایش داده می‌شود.
دستور switch:
دستور switch برای انجام عملیات مختلف بر اساس مقدار یک عبارت استفاده می‌شود. این دستور به شما این امکان را می‌دهد تا یک عبارت را با چندین مقدار مختلف مقایسه کرده و عملیات متفاوتی را انجام دهید. به عنوان مثال:
$day = "سه‌شنبه";
switch ($day) {
case "شنبه":
case "یک‌شنبه":
case "دو‌شنبه":
case "سه‌شنبه":
case "چهارشنبه":
echo "امروز روز کاری است.";
break;
case "پنج‌شنبه":
echo "فردا آخرین روز کاری هفته است.";
break;
case "جمعه":
echo "آخرین روز هفته و روز تعطیل است.";
break;
default:
echo "رخداد نامعتبر.";
}
در این مثال، ما روز هفته را با چندین مقدار مقایسه می‌کنیم و بر اساس روز مورد نظر، پیام‌های مختلفی نمایش می‌دهیم.
دستورات حلقه در PHP
حلقه‌ها به شما این امکان را می‌دهند تا یک بلوک کد را مکرر اجرا کنید تا زمانی که یک شرط معین برقرار باشد. دستورات حلقه اصلی در PHP عبارتند از:
حلقه while:
حلقه while برای تکرار یک بلوک کد تا زمانی که یک شرط خاص برقرار باشد، استفاده می‌شود. به عنوان مثال:
$num = 1;
while ($num <= 5) {
echo "شماره: " . $num . "<br>";
$num++;
}
در این مثال، بلوک کد داخل حلقه while تا زمانی که متغیر $num کمتر یا مساوی 5 باشد، تکرار می‌شود و شماره‌ها از 1 تا 5 نمایش داده می‌شوند.
حلقه for:
حلقه for برای تکرار یک بلوک کد تا تعداد معینی از قدم‌ها، استفاده می‌شود. به عنوان مثال:
for ($i = 1; $i <= 5; $i++) {
echo "شماره: " . $i . "<br>";
}
در این مثال، حلقه for بلوک کد داخلی را پنج بار تکرار می‌کند و شماره‌ها از 1 تا 5 نمایش داده می‌شوند.
حلقه foreach:
حلقه foreach برای تکرار اعضای یک آرایه یا فهرست استفاده می‌شود. به عنوان مثال:
$colors = array("قرمز", "زرد", "سبز");
foreach ($colors as $color) {
echo "رنگ: " . $color . "<br>";
}
در این مثال، حلقه foreach تمام اعضای آرایه $colors را تا زمانی که عناصر دیگر در آرایه وجود دارند، تکرار می‌کند و رنگ‌ها نمایش داده می‌شوند.
توابع در PHP
توابع به شما این امکان را می‌دهند تا بلوک‌های کد را به عنوان یک واحد مستقل تعریف کرده و در سراسر برنامه خود باز استفاده کنید. functions در PHP با استفاده از کلمه کلیدی “function” تعریف می‌شوند. به عنوان مثال:
function welcome_message($name) {
return "سلام، $name! خوش آمدید به وبسایت ما.";
}
// فراخوانی تابع
$message = welcome_message("علی");
echo $message;
در این مثال، ما یک تابع به نام “welcome_message” تعریف کرده‌ایم که یک پارامتر به نام “name” دریافت می‌کند و پیامی را تولید و بازمی‌گرداند. سپس تابع را با ارسال نام “علی” به آن، فراخوانی کرده‌ایم و پیام خوش آمدگویی را نمایش داده‌ایم.
آرایه‌ها و اندیس‌ها
آرایه‌ها در PHP به شما این امکان را می‌دهند تا یک مجموعه از اطلاعات را در یک متغیر ذخیره کنید. Arrays می‌توانند انواع داده‌ای مختلفی شامل کلیدها و مقادیر باشند. برای دسترسی به عناصر یک آرایه، از اندیس‌ها (کلیدها) استفاده می‌شود.
$fruits = array("سیب", "پرتقال", "انگور");
// دسترسی به عناصر آرایه با استفاده از اندیس‌ها
echo $fruits[0]; // سیب
echo $fruits[1]; // پرتقال
echo $fruits[2]; // انگور
آرایه‌ها همچنین می‌توانند کلید‌های عددی یا رشته‌ای دلخواه داشته باشند:
$person = array(
"نام" => "علی",
"سن" => 30,
"شغل" => "برنامه‌نویس"
);
// دسترسی به عناصر آرایه با استفاده از کلیدها
echo $person["نام"]; // علی
echo $person["سن"]; // 30
echo $person["شغل"]; // برنامه‌نویس
کامنت‌ها در PHP
کامنت‌ها به شما این امکان را می‌دهند تا توضیحات هنگام برنامه نویسی رل به کدهای خود اضافه کنید. در PHP، دو نوع کامنت وجود دارد:
- کامنت تک خطی: برای توضیح یک خط کد استفاده می‌شود و با دو علامت اسلش (
//) آغاز می‌شود.
// این یک کامنت تک خطی است
- کامنت چندخطی: برای توضیحات بلندتر و چند خطی استفاده می‌شود و با علامت شروع کامنت (
/*) آغاز و با علامت پایان کامنت (*/) پایان می‌یابد.
/*
این یک کامنت چندخطی است.
می‌توانید توضیحات بلندتری را در اینجا اضافه کنید.
*/
کامنت‌ها توسط مفسر PHP نادیده گرفته می‌شوند و تنها به منظور توضیح و توسعه کد استفاده می‌شوند.
خلاصه syntax زبان PHP
در این مقاله، مفاهیم syntax زبان PHP را مورد بررسی قرار دادیم. این کار را با توضیح مختصری در مورد مفهوم PHP و محیط توسعه آن آغاز کردیم. سپس به نحوه نوشتن کدهای PHP از جمله تگ‌های PHP، متغیرها، نوع داده‌ها، عملگرها و دستورات شرطی پرداختیم.
در ادامه به مفاهیمی مانند دستورات حلقه و توابع پرداختیم که به شما امکان کنترل جریان برنامه و استفاده مجدد از کد را می‌دهند. آرایه‌ها و کامنت‌ها نیز به توسعه کدهای PHP کمک می‌کنند.
یادگیری این مفاهیم اساسی مهم است و اساسی برای توسعه برنامه‌های PHP موفق می‌باشد. با تمرین و تجربه بیشتر، شما می‌توانید مهارت‌های خود را افزایش دهید و برنامه‌های پیچیده‌تری را با استفاده از PHP ایجاد کنید.
نکات پایانی
- PHP یک زبان برنامه‌نویسی موفق و پرکاربرد در توسعه وب است. این زبان می‌تواند برای ایجاد وب‌سایت‌های پویا، اتصال به دیتابیس و انجام بسیاری از وظایف دیگر استفاده شود.
- یادگیری syntax زبان PHP از جمله تگ‌های PHP، متغیرها، دستورات شرطی، حلقه‌ها و توابع اساسی است. با تمرین و تجربه می‌توانید مهارت‌های خود را بهبود ببخشید.
- منابع آموزشی متنوعی وجود دارند که به شما کمک می‌کنند تا به عنوان یک توسعه‌دهنده PHP ماهر پیشرفت کنید.
- در نهایت، یادگیری PHP می‌تواند در توسعه وب و برنامه‌نویسی به شما کمک کند و به برنامه نویسی موثر و موفق تبدیل شوید. این مهارت ارزشمند در صنعت فناوری اطلاعات بسیار مورد تقاضا است.
